دوره 12، شماره 46 و 795 - ( 6-1404 )
جلد 12 شماره 46 و 795 صفحات 108-91 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Heidari S, Karimi M, Azizi G, Shamsipour A. An Analysis of the Dynamics of the Spatial Behavior of Drought in Iran. Journal of Spatial Analysis Environmental Hazards 2025; 12 (46 and 795) : 5
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-3475-fa.html
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-3475-fa.html
حیدری سوسن، کریمی مصطفی، عزیزی قاسم، شمسی پور علی اکبر. تحلیلی بر پویایی رفتار فضایی خشکسالی در ایران. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. 1404; 12 (46 و 795) :91-108
سوسن حیدری1 
، مصطفی کریمی2 ، قاسم عزیزی1 ، علی اکبر شمسی پور1
، مصطفی کریمی2 ، قاسم عزیزی1 ، علی اکبر شمسی پور1
1- گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
2- گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران ،Mostafakarimi.a@ut.ac.ir
2- گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران ،
چکیده: (1318 مشاهده)
خشکسالی یکی از مهم‌ترین مخاطرات طبیعی با الگوهای فضایی-زمانی پیچیده است. این پژوهش به تحلیل ویژگی‌های ساختاری و فضایی خشکسالی‌های ایران در سه مقیاس زمانی سالانه، فصلی و ماهانه پرداخته است. برای این منظور، شدت و گستره خشکسالی با استفاده از شاخص RAI و داده‌های بارش ماهانه ERA5 در بازه زمانی 42 ساله (1979-2021) محاسبه شد. نخست، پراکنش فضایی و توزیع جهت‌دار مرکز ثقل خشکسالی بررسی و تغییرات فضایی آن طی سال‌ها تحلیل شد. همچنین، ارتباط میان موقعیت مرکز ثقل خشکسالی و گستره آن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در دوره سرد، مرکز ثقل خشکسالی بیشتر در نواحی مرکزی ایران متمرکز است، در حالی‌که در دوره گرم، این مرکز به شمال‌غرب، سواحل دریای خزر و جنوب‌شرق ایران منتقل می‌شود. الگوی توزیع خشکسالی در تمامی مقیاس‌ها به‌طور غالب از شمال‌غرب به جنوب‌شرق بوده است. همچنین، جابجایی مرکز ثقل خشکسالی به سمت شمال‌شرق، شرق، جنوب‌شرق و جنوب، همزمان با افزایش گستره خشکسالی مشاهده شد، در حالی‌که جابجایی به سمت شمال، شمال‌غرب و غرب با کاهش گستره خشکسالی همراه بود. به‌طور کلی، نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که موقعیت مرکز ثقل خشکسالی ارتباط مستقیمی با تغییرات گستره خشکسالی دارد، هرچند که خشکسالی‌های ایران فاقد الگوی فضایی-زمانی منظم و قابل پیش‌بینی هستند.
شماره‌ی مقاله: 5
فهرست منابع
1. اربابی سبزواری، آزاده؛ مهسا فرزانه. 1400. واکاوی خشکسالی ایستگاه‌های ایران در دوره سرد سال. پژوهش‌های اقلیم شناسی، 1400(48): 68-55.
2. بهرامی، اسرین؛ محمد دارند. 1403. ارزیابی دقت زمانی-مکانی بارش پایگاه داده‌ی ERA5 بر روی ایران، ژئوفیزیک ایران، آماده انتشار مجله. 10.30499/ijg.2024.455625.1599
3. ترابی‌نژاد، نسترن؛ آذر زرین،؛ عباسعلی داداشی رودباری. 1342. بررسی انواع خشکسالی و مشخصه‌های آن در ایران با استفاده از شاخص بارش تبخیر-تعرق استاندارد شده (SPEI). آب و خاک. 37(3): 486-473. [DOI:10.22067/jsw.2023.81322.1257]
4. حسینی صدیق، سید محمود؛ مسعود جلالی. 1403. ارزیابی تغییرات خشکسالی ایران با شاخص خود تنظیم پالمر. پژوهش‌های خشکسالی و تغییراقلیم، 2(1): 106-93. 10.22077/jdcr.2024.6149.1016
5. حیدری، سوسن؛ مصطفی کریمی، آذر بیرانود. 1403. ارزیابی عملکرد داده‌های بازتحلیل ERA5 در تخمین بارش ایران و واکاوی فضایی رژیم بارشی کشور. پژوهش های دانش زمین، 15(2): 24-1. 10.48308/esrj.2024.104225
6. حیدری، سوسن؛ مصطفی کریمی، قاسم عزیزی، علی‌اکبر شمسی‌پور. 1401. تبیین الگوهای مکانی شدت‌های خشکسالی در ایران. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. 9(4): 20-1. 20.1001.1.24237892.1401.9.4.2.4
7. حیدری، سوسن؛ مصطفی کریمی، قاسم عزیزی، علی‌اکبر شمسی‌پور. 1403. خوشه‌های مکانی و روند تغییرات نواحی هم‌رخداد خشکسالی در ایران. پژوهش‌های جغرافیایی طبیعی، 56(1): 101-83. 10.22059/jphgr.2024.374275.1007820
8. حیدری، سوسن؛ مصطفی کریمی، قاسم عزیزی، علی‌اکبر شمسی‌پور. 1403. خوشه‌های مکانی و روند تغییرات نواحی هم‌رخداد خشکسالی در ایران، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، 56(1): 101-83. 10.22059/jphgr.2024.374275.1007820
9. دانشمند، حجت‌الله؛ پیمان محمودی. 1395. تحلیل طیفی خشکسالی‌های ایران. ژئوفیزیک ایران، 10(4): 47-28. 20.1001.1.20080336.1395.10.4.3.4
10. دریاباری، سیدجمال الدین. 1390. پهنه‌بندی خشکسالی‌های ایران در پنجاه سال گذشته. دانشنامه (جغرافیا)، 82: 48-33.
11. سبحانی، بهروز؛ وحید صفریان زنگیر. 1399. بررسی و پایش خشکسالی ایستگاه‌های منتخب ایران. پژوهش‌های اقلیم شناسی، 1399(44): 48-33.
12. عساکره، حسین؛ مهدی دوستکامیان، محمد دارند. 1400. بررسی و تحلیل آشفتگی، نوسانات و جهش نواحی بارشی ایران.تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 21(60): 149-127. 10.52547/jgs.21.60.127
13. علیجانی، بهلول؛ بیات، علی؛ مهدی دوستکامیان، یدالله بلیانی. 1395. تحلیل طیفی سری‌های زمانی بارش سالانه ایران. جغرافیا و برنامه‌ریزی، 20(57): 236-217.
14. فلاح‌قالهری، غلامعباس؛ الهام کدخدا. 1396. ارزیابی ساختار مکانی بارش نیم قرن اخیر دشت مشهد. هیدرژئوموفولوژی، 3(11): 57-39. 20.1001.1.23833254.1396.4.11.3.4
15. کرم‌پور، مصطفی؛ زهرا زارعی چقابلکی، منصور حلیمی، مصطفی نوروزی میرزا. 1397. بررسی نوسان بارش ماهانه و سالانه ایرات در طیف‌های مختلف. اطلاعات جغرافیایی «سپهر»، 27(105): 2017-199. [DOI:10.22131/sepehr.2018.31492]
16. کریمی، مصطفی؛ سوسن حیدری. 1402. تغییرپذیری و روند تغییرات شدت-گستره‌ی ترسالی و خشکسالی در ایران، مخاطرات محیط طبیعی، 12(36): 150-129. 10.22111/jneh.2022.42519.1905
17. کریمی، مصطفی؛ سوسن حیدری، سمیه رفعتی. 1400. روند تغییرات مؤلفه‌های جوی چرخه آب (بارش و آب‌قابل بارش) در حوضه‌های آبریز ایران. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 8(2): 54-33. 10.52547/jsaeh.8.2.33
18. کریمی، مصطفی؛ منوچهر فرج‌زاده. 1390. شار رطوبت و الگوهای فضایی-زمانی منابع تأمین رطوبت بارش‌های ایران. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 19(22): 127-109.
19. کمالی، مریم؛ مسعود ترابی‌آزاد. 1403. بررسی تغییرات بارش در نوار ساحلی جنوب ایران با استفاده از داده‌های ERA5. نیوار، 48 (124): 202-187. 10.30467/NIVAR.2024.412682.1258
20. کیانیان، محمدکیا؛ امین صالح پورجم؛ حسن حاجی‌محمدی، فهیمه رسولی. (1395). بررسی و ارتباط خشکسالی و ترسالی‌های غرب ایران با الگوهای سینوپتیکی جو. آمایش جغرافیا فضا، 6 (22)، 192-175.
21. محمودی، پیمان؛ حجت‌الله دانشمند. 1397. کاربرد تحلیل موجک در شناسایی رفتار دوره‌ای خشکسالی‌های ایران. جغرافیا و مخاطرات محیطی، 7(25): 168-153. 10.22067/geo.v7i1.60717
22. مسعودیان، سید ابوالفضل. 1382. بررسی پراکندگی جغرافیایی بارش در ایران به روش تحلیل عاملی دوران یافته، جغرافیا و توسعه، 1(2): 88-79. 10.22111/gdij.2003.3642
23. مسعودیان، سیدابوالفضل. 1390. آب‌وهوای ایران، چاپ اول، انتشارات شریعه توس.
24. معصوم‌پور سماکوش، جعفر؛ مرتضی میری، سارا رضایی. 1403. تحلیل ویژگی‌های خشکسالی (شدت، مدت، بزرگی) ایران براساس شاخص خشکسالی چند مغییره، فناوری‌های پیشرفته در بهره‌وری آب، 4(1): 98-82. 10.22126/atwe.2024.10319.1114
25. موحدی، سعید؛ حسین عساکره، علی‌اکبر سبزی‌پرور، ابوالفضل مسعودیان، زهره مریانجی. 1390. بررسی تغییرپذیری رژیم بارش در ایران. آب و خاک، 25(6): 1447-1434. [DOI:10.22067/jsw.v0i0.12487]
26. نظری‌پور، حمید؛ محسن حمیدیان، محمود خسروی، محدثه وزیری. 1401. تغییرپذیری فراوانی و شدت خشکسالی در ایران با استفاده از شاخص استاندارد شده بارش-تبخیرتعرق. علوم آب و خاک، 26(4): 247-233. 10.47176/jwss.26.4.45861
27. نوری، علیرضا؛ سمیرا نوری، جواد امیدوار، حسین بانژاد، فرشته مدرسی. 1403. ارزیابی کمی-کیفی داده‌های بارش ERA5 درتخمین رخداد و مقدار بارش‌های به وقوع پیوسته در استان خراسان رضوی، پژوهش آب ایران، 18 (1): 12-1. [DOI:10.22034/iwrj.2023.14295.2506]
28. یزدانی، وحید؛ حمید زارع ابیانه، مجتبی شادمانی. 1390. تحلیل فراوانی و پهنه‌بندی خشکسالی‌های ایران با کاربرد نمایه شاخص استاندارد شده بارش، مهندسی منابع آب، 4 (8): 43-31. 20.1001.1.20086377.1390.4.8.4.0
29. Get persistent links for your reference list or bibliography.
30. Copy and paste the list, we’ll match with our metadata and return the links.
31. Members may also deposit reference lists here too.
32. Alizadeh-Choobari, O.; and M.S. Najafi. 2018. Extreme weather events in Iran under a changing climate. Climate dynamics, 50(1), 249-260.
33. Bahrami, M.; S, Bazrkar, and A.R. Zarei. 2021. Spatiotemporal investigation of drought pattern in Iran via statistical analysis and GIS technique. Theoretical and Applied Climatology, 143, 1113-1128.
34. Daneshmand, H.; and P. Mahmoudi. 2017. Estimation and assessment of temporal stability of periodicities of droughts in Iran. Water Resources Management, 31, .3413-3426.
35. Darand, M.; and F. Pazhoh. 2022. Spatiotemporal changes in precipitation concentration over Iran during 1962-2019. Climatic Change, 173(3), 25.
36. Diaz, V.; G.A. Corzo Perez, H.A. Van Lanen, and D. Solomatine. 2018, September. Intelligent drought tracking for its use in Machine Learning: implementation and first results. In HIC (Vol. 3, 601-606). DOI: 10.29007/klgg.
37. Diaz, V.; G. Corzo, H.A. Van Lanen, and D.P Solomatine. 2019. Spatiotemporal drought analysis at country scale through the application of the STAND toolbox. In Spatiotemporal Analysis of Extreme Hydrological Events (77-93). Elsevier.
38. Emadodin, I.; T. Reinsch, and F. Taube, 2019. Drought and desertification in Iran. Hydrology, 6(3), 66.
39. Fallah Ghalhari, G.A.; A.A. Dadashi Roudbari, and M. Asadi. 2016. Identifying the spatial and temporal distribution characteristics of precipitation in Iran. Arabian Journal of Geosciences, 9, 1-12.
40. Galton, F.; 1886. Regression towards mediocrity in hereditary stature. The Journal of the Anthropological Institute of Great Britain and Ireland, 15, 246-263.
41. Ghaedi, S.; and A. Shojaian, 2020. Spatial and temporal variability of precipitation concentration in Iran. Geographica Pannonica, 24(4).
42. Ghajarnia, N.; M. Akbari, P. Saemian, M.R. Ehsani, S.M. Hosseini‐Moghari, A. Azizian, Z. Kalantari, A. Behrangi, M.J. Tourian, B. Klöve, and A.T. Haghighi, 2022. Evaluating the evolution of ECMWF precipitation products using observational data for Iran: From ERA40 to ERA5. Earth and Space Science, 9(10), p.e2022EA002352.
43. Ghamghami, M.; and P. Irannejad, 2019. An analysis of droughts in Iran during 1988-2017. SN Applied Sciences, 1, 1-21.
44. Hao, Z.; F. Hao, V.P. Singh, W. Ouyang, and H. Cheng, 2017. An integrated package for drought monitoring, prediction and analysis to aid drought modeling and assessment. Environmental modelling & software, 91, 199-209.
45. Herrera‐Estrada, J.E.; Y. Satoh, and J. Sheffield, 2017. Spatiotemporal dynamics of global drought. Geophysical Research Letters, 44(5), 2254-2263.
46. Izadi, N.; E.G. Karakani, A.R. Saadatabadi, A. Shamsipour, E. Fattahi, and M. Habibi, 2021. Evaluation of ERA5 precipitation accuracy based on various time scales over Iran during 2000-2018. Water, 13(18), 2538.
47. Kallis, G.; 2008. Droughts. Annual review of environment and resources, 33(1), 85-118.
48. Kazemzadeh, M.; Z. Noori, H. Alipour, S. Jamali, J. Akbari, A. Ghorbanian, and Z. Duan, 2022. Detecting drought events over Iran during 1983-2017 using satellite and ground-based precipitation observations. Atmospheric Research, 269, 106052.
49. Kendall, M.G.; 1948. Rank correlation methods. 4th Edition Charles Griffin, London. 6 P
50. Lin, H.; J. Wang, F. Li, Y. Xie, C. Jiang, and L. Sun, 2020. Drought trends and the extreme drought frequency and characteristics under climate change based on SPI and HI in the upper and middle reaches of the Huai River Basin, China. Water, 12(4), 1100.
51. Lloyd-Hughes, B.; 2012. A spatio-temporal structure-based approach to drought characterisation. International Journal of Climatology, 32(3), 406-418.
52. Luo, Y.; H. Yu, S. Liu, Y. Liang, and S. Liu, 2019. Spatial heterogeneity and coupling of economy and population gravity centres in the Hengduan mountains. Sustainability, 11(6), 1508.
53. Mahajan, D.R; and B.M. Dodamani, 2015. Trend analysis of drought events over upper Krishna basin in Maharashtra. Aquatic Procedia, 4, 1250-1257.
54. Malayeri, A.K.; B. Saghafian, and T. Raziei, 2021. Performance evaluation of ERA5 precipitation estimates across Iran. Arabian Journal of Geosciences, 14, 1-18.
55. Mallick, J.; S. Talukdar, M. Alsubih, R. Salam, M. Ahmed, N.B. Kahla, and M. Shamimuzzaman, 2021. Analysing the trend of rainfall in Asir region of Saudi Arabia using the family of Mann-Kendall tests, innovative trend analysis, and detrended fluctuation analysis. Theoretical and Applied Climatology, 143, 823-841.
56. Mann, H.B.; 1945. Nonparametric tests against trend. Econometrica: Journal of the econometric society,13, 245-259.
57. Mishra, A.K.; V.P. Singh, and V.R. Desai, 2009. Drought characterization: a probabilistic approach. Stochastic Environmental Research and Risk Assessment, 23, 41-55. DOI: 10.1007/s00477-007-0194-2
58. Modarres, R.; A. Sarhadi, and D.H. Burn, 2016. Changes of extreme drought and flood events in Iran. Global and Planetary Change, 144, 67-81.
59. Modarres, R.; A. Sarhadi, and D.H. Burn, 2016. Changes of extreme drought and flood events in Iran. Global and Planetary Change, 144, 67-81.
60. Patel, N.R.; P. Chopra, and V.K. Dadhwal, 2007. Analyzing spatial patterns of meteorological drought using standardized precipitation index. Meteorological Applications: A journal of forecasting, practical applications, training techniques and modelling, 14(4), 329-336.
61. Pour, S.H.; A.K.A. Wahab, and S. Shahid, 2020. Spatiotemporal changes in precipitation indicators related to bioclimate in Iran. Theoretical and Applied Climatology, 141, 99-115.
62. Raziei, T.; B. Saghafian, A.A. Paulo, L.S. Pereira, and I. Bordi, 2009. Spatial patterns and temporal variability of drought in western Iran. Water resources management, 23, 439-455.
63. Tabari, H.; and P. Willems, 2016. Daily precipitation extremes in Iran: decadal anomalies and possible drivers. JAWRA Journal of the American Water Resources Association, 52(2), 541-559.
64. Tech, T.; 2011. Statistical analysis for monotonic trends.
65. Van Rooy, M.P., 1965. A rainfall anomally index independent of time and space, Notos, 14, 43-48.
66. Wang, S.Y.; , J.S. Liu and T.B. Ma, 2010. Dynamics and changes in spatial patterns of land use in Yellow River Basin, China. Land Use Policy, 27(2), 313-323.
67. Wilhite, D.A.; and M.H. Glantz, 1985. Understanding: the drought phenomenon: the role of definitions. Water International, 10(3), 111-120.
68. World Meteorological Organization (WMO), 2006. Drought monitoring and early warning: concepts, progress and future challenges. progress and future challenges. WMO-No, WMO-No. 1006. WMO, Geneva, Switzerland Retrieved from http://www. droughtmanagement.info/literature/WMO_drought_monitoring_early_ warning_ 2006.pdf
69. Zhou, H.; Y. Liu, and Y. Liu, 2019. An approach to tracking meteorological drought migration. Water Resources Research, 55(4), 3266-3284.
70. Zhu, J.; Y. Zou, D. Chen, W. Zhang, Y. Chen, and W. Cheng, 2024. Analyzing the Spatiotemporal Dynamics of Drought in Shaanxi Province. Atmosphere, 15(11), 1264.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 | این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
