دانشگاه کردستان ، V.Safarian@uok.ac.ir
چکیده: (35 مشاهده)
هدف: هدف این پژوهش بررسی تغییرات گازهای گلخانهای در ایران و شناخت گازهای اثرگذارتر میباشد. همچنین یافتههای تحقیق به شناخت بهتر وضعیت آلودگی و تدوین راهکارهای کاهش آن کمک خواهد کرد. این یافتهها میتواند مبنای برنامهریزی برای کاهش اثرات تغییر اقلیم در کشور قرار گیرد. در تحقیق حاضر از دادههای سنجش از دور استفاده شد.
روش پژوهش: در پژوهش حاضر به بررسی تغییرات زمانی و فضایی گازهای گلخانهای شامل مونوکسیدکربن، دیاکسید نیتروژن، اُزن، بخار آب و متان در ایران طی سالهای ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۴ اقدام شد. دادههای ماهوارهای Sentinel-5P با استفاده از سامانه تحت وب GEE استخراج شدند و پس از فیلتر کردن و حذف دادههای دارای کیفیت پایین، با استفاده از روش Z-Score برای بهبود مقایسه و تحلیل همبستگی استانداردسازی شدند. برای کاهش ابعاد دادهها و شناسایی مؤلفههای مؤثر بر تغییرات گازها، تحلیل مؤلفههای اصلی (PCA) انجام شد و روندهای زمانی و مکانی گازها با استفاده از تحلیل آمار بررسی گردید. ازن
یافتهها: نتایج نشان داد که متان دارای روند افزایشی پایدار از اواخر ۲۰۲۱ تا پایان ۲۰۲۴ بوده و با ضریب تعیین 87/0 =
بیشترین تأثیر را بر واریانس کل دادهها دارد که احتمالاً ناشی از فعالیتهای انسانی و تغییرات اقلیمی منطقه میباشد. CO،NO₂ و O₃ بیشتر تحت تأثیر نوسانات فصلی و عوامل غیرخطی قرار داشته و الگوهای افزایشی یا کاهشی طولانیمدت مشخصی از آنها مشاهده نشد. بخار آب نیز با تغییرات دما، منابع آب و الگوهای جوی رابطه مستقیم دارد و کمترین غلظت آن در ماههای سرد ثبت شد، در حالی که در ماههای گرم افزایش نشان میدهد. تحلیل PCA نشان داد که دو مؤلفه اصلی بیش از ۷۰ درصد واریانس کل دادهها را توضیح میدهند و گازهای CH₄،O₃ وNO₂ بیشترین سهم را در تغییرات کل دارند.
نتیجهگیری: نتایج مطالعه نشان داد که تغییرات گازهای گلخانهای در ایران همزمان تحت تأثیر عوامل طبیعی و فعالیتهای انسانی است. ترکیب دادههای ماهوارهای، تحلیل آماری و PCA امکان ارزیابی دقیق روندهای زمانی و فضایی گازهای گلخانهای را فراهم کرده و اطلاعات ارزشمندی برای برنامهریزی کاهش آلایندهها، و تدوین راهبردهای مقابله با تغییر اقلیم ارائه میدهد.
روش پژوهش: در پژوهش حاضر به بررسی تغییرات زمانی و فضایی گازهای گلخانهای شامل مونوکسیدکربن، دیاکسید نیتروژن، اُزن، بخار آب و متان در ایران طی سالهای ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۴ اقدام شد. دادههای ماهوارهای Sentinel-5P با استفاده از سامانه تحت وب GEE استخراج شدند و پس از فیلتر کردن و حذف دادههای دارای کیفیت پایین، با استفاده از روش Z-Score برای بهبود مقایسه و تحلیل همبستگی استانداردسازی شدند. برای کاهش ابعاد دادهها و شناسایی مؤلفههای مؤثر بر تغییرات گازها، تحلیل مؤلفههای اصلی (PCA) انجام شد و روندهای زمانی و مکانی گازها با استفاده از تحلیل آمار بررسی گردید. ازن
یافتهها: نتایج نشان داد که متان دارای روند افزایشی پایدار از اواخر ۲۰۲۱ تا پایان ۲۰۲۴ بوده و با ضریب تعیین 87/0 =
بیشترین تأثیر را بر واریانس کل دادهها دارد که احتمالاً ناشی از فعالیتهای انسانی و تغییرات اقلیمی منطقه میباشد. CO،NO₂ و O₃ بیشتر تحت تأثیر نوسانات فصلی و عوامل غیرخطی قرار داشته و الگوهای افزایشی یا کاهشی طولانیمدت مشخصی از آنها مشاهده نشد. بخار آب نیز با تغییرات دما، منابع آب و الگوهای جوی رابطه مستقیم دارد و کمترین غلظت آن در ماههای سرد ثبت شد، در حالی که در ماههای گرم افزایش نشان میدهد. تحلیل PCA نشان داد که دو مؤلفه اصلی بیش از ۷۰ درصد واریانس کل دادهها را توضیح میدهند و گازهای CH₄،O₃ وNO₂ بیشترین سهم را در تغییرات کل دارند.نتیجهگیری: نتایج مطالعه نشان داد که تغییرات گازهای گلخانهای در ایران همزمان تحت تأثیر عوامل طبیعی و فعالیتهای انسانی است. ترکیب دادههای ماهوارهای، تحلیل آماری و PCA امکان ارزیابی دقیق روندهای زمانی و فضایی گازهای گلخانهای را فراهم کرده و اطلاعات ارزشمندی برای برنامهریزی کاهش آلایندهها، و تدوین راهبردهای مقابله با تغییر اقلیم ارائه میدهد.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 | این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |